بررسی نقش معنایی پسوندهای ـَ ‌نده و ـ ‌‌ار در زبان فارسی

نویسنده

  • غلامحسین کریمی¬دوستان ابراهیم مرادی دانشیار دانشگاه تهران/کارشناس ارشد زبانشناسی
چکیده مقاله:

این مقاله در چهارچوب نظری? نمود معنایی- واژگانی لیبر(2004) به بررسی نقش معنایی پسوندهای ـَ نده و ـ ار می‌پردازد. این نظریه با استفاده از شش مشخّص? معنایی: مادّه ، پویا ، مکان ، وضع یا جایگاههای رویدادی استنباطی (وجرا) ، مقیّد و ساختمند و یک اصل به نام اصل هم‌نمایگی ، نقش معنایی عناصر واژی از جمله وندها و عملکرد آنها را در فرایندهای ترکیب، اشتقاق و تغییر مقوله بررسی می‌کند. در این نظریه هم?‌ عناصر واژی از جمله وندها مشخّص?‌ معنایی، اسکلت معنایی، زیرمقوله بندی‌ نحوی و موضوع دارند؛ امّا وندها یا بدن?‌ معنایی ندارند و یا بدن? معنایی‌شان بسیار ضعیف است. در این مقاله، دلیل عملکرد متفاوت پسوندهای ـ َنده و ـ ار در واژه‌سازی، چندمعنایی بودن و به‏طور کلّی منشأ تفاوت‌ها و تشابهات آنها بررسی می‌شود.‌ با استفاده از این دیدگاه نشان داده می‌شود که نقش این وندها نقشهای معنایی کنشگری و کنش‌پذیری یا نقشهای نحوی فاعلی و مفعولی نیست بلکه این وندها هم مانند سایر عناصر واژی، مشخّصه‌هایی معنایی به پایه‌ها اضافه می‌کنند و دلیل چندمعنایی بودن وندها ناشی از عملکرد متفاوت اصل هم‌نمایگی است نه نقش معنایی آنها.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی نقش معنایی پسوندهای ـَ نده و ـ ار در زبان فارسی

این مقاله در چهارچوب نظری? نمود معنایی- واژگانی لیبر(2004) به بررسی نقش معنایی پسوندهای ـَ نده و ـ ار می پردازد. این نظریه با استفاده از شش مشخّص? معنایی: مادّه ، پویا ، مکان ، وضع یا جایگاههای رویدادی استنباطی (وجرا) ، مقیّد و ساختمند و یک اصل به نام اصل هم نمایگی ، نقش معنایی عناصر واژی از جمله وندها و عملکرد آنها را در فرایندهای ترکیب، اشتقاق و تغییر مقوله بررسی می کند. در این نظریه هم? عناصر وا...

متن کامل

The study of relationship between the tension-making factors and mental health of Semnan nurses

هديكچ فده و هقباس : راتسرپ هفرح ي م رد سرتسارپ لغاشم ردص رد ي ب لغاشم نا تشاده ي نامرد و ي لـماوع و دراد رارـق سرتسا از ي لغش ي ددعتم ي ناور تملاس ي لغاش ي ا ن ي م رارق رطخ ضرعم رد ار هفرح ن ي دهد . فدـه اـب رـضاح شهوژپ سررب ي ت أ ث ي نت لماوع ر ي گد ي ناور تملاس رب از ي نانمس رهش ناراتسرپ دش ارجا . شور و داوم اه : رامآ هعماج ي زا دوب ترابع لك ي ر ناراتسرپ ه مس ي ب ي ناتسرام اه ي رهش هك ...

متن کامل

The effect Allium ampeloprasum feeding on serum level of glucose, triglyceride, and total cholesterol of diabetic rats

كچ ي هد هقباس فده و : ييوراد ناهايگ زا هدافتسا اب يتبايد ناراميب رد مرس بولطمان ياهديپيل و زكولگ حطس نداد شهاك يم رادروخرب يدايز ينيلاب تيمها زا دشاب . هوك هرت تهابش رب ينبم يتاقيقحت دهاوش دوجو هب هجوت اب ي س و ي ر رظن زا خرب ي د دض و هرثؤم داوم ي تبا ي س ندوب ي ،ر رب رد اذل يسر هوك هرت نمزم و يكاروخ فرصم رثا رضاح ي ،زكوـلگ نازيم رب رت ي د ييارحص شوم مرس لاتوت لورتسلك و ديريسيلگ سررب دروم يتبا...

متن کامل

بررسی معنایی پسوندهای «دارندگی» در فارسی: رویکرد ساختواژة شناختی

پژوهش حاضر با بهره‌گیری از رویکرد ساختواژة شناختی در تلاش است تا پسوندهای اشتقاقی با مفهوم «دارندگی» در زبان فارسی را با استفاده از ابزار تحلیلی معرفی شده در این رویکرد مشخصاً برگرفته از هماوند (2011) یعنی مقوله‌بندی، حوزه‌بندی و مفهوم‌سازی، طبقه‌بندی نماید و به واکاوی معناشناختی هر کدام از آنها بپردازد. به این منظور با گردآوری داده‌ها با مراجعه به پایگاه دادگان زبان فارسی (PLDB)، سایت واژه‌یاب ...

متن کامل

نقد ترجمه ساختار لغوی ـ معنایی آیةالکرسی در ترجمه‌های فارسی

آیات 257-255 سوره بقره معروف به آیةالکرسی است که به علت کثرت قرائت و روایات متعدد در منابع فریقین، به یکی از پرکاربردترین و برجسته‌ترین آیات قرآن نزد مسمانان تبدیل شده و توجهی ویژه را می‌طلبد. این مقاله با رویکردی ریشه‌شناختی، به بررسی و نقد هشت ترجمه مشهور فارسی پس از انقلاب اسلامی از آیةالکرسی پرداخته است. بررسی و دقت در این ترجمه‌ها نگارنده را به این نتیجه می‌رساند که هیچ یک از مترجمان، ترجم...

متن کامل

کارکرد پسوندهای « َـ ک » و « ـ وک » در منطقۀ مهارلوی شیراز

زبان فارسی از گونه ی زبانهای ترکیبی به شمار می آید . در این دسته از زبان ها ، تکواژهای اشتقاقی نقش فراوانی در واژه سازی بر عهده دارند . در این مقاله از دو پسوند« ـَ ک » و « ـ وک » سخن به میان آمده که در منطقۀ مهارلوی شیراز رواج فراوان دارد؛ در حالی که در کتاب های دستوری کمتر نشانی از این کارکردها می یابیم. در این مقاله برآنیم که این دو پسوند را مورد بررسی قرار داده مقوله ی دستوری تعدادی از واژه ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 2  شماره 1

صفحات  101- 128

تاریخ انتشار 2011-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023